Een groot weldoortimmerd Heerenhuis op de singel

Door zijn ligging kennen veel mensen het pand Noordersingel 45. Over de Oostersingel rij je er recht op af. Veel Assenaren zijn er zelfs binnen geweest. Sinds meer dan een eeuw is het een notariskantoor. Jan Lagendijk en Theun Vlieger doken in de geschiedenis van dit rijksmonument.

‘Wie binnenstapt in ons pand, proeft de geschiedenis’, schrijven de huidige eigenaren van het pand op de website van hun notariskantoor. Ze beginnen het verhaal over de historie van hun kantoor met de zinsnede: ‘In 1870 werd Assen per stoomtrein bereikbaar en wellicht daarom liet een Haagse freule in datzelfde jaar een buitenverblijf bouwen op de huidige Noordersingel.’ Het woordje ‘wellicht’ geeft aan dat de notarissen niet zeker weten of dit verhaal klopt. Heeft er ooit een freule uit Den Haag op de Noordersingel gewoond?

1856 verbreed werd. In 1869/70 werd het pad met Belgische keien bestraat als verbindingsweg met het nieuwe station. Na de opening van het station heette de weg Stationsweg en later Stationsstraat.
In 1870 werd de Oostersingel met de Rolderstraat ver-bonden door de aanleg van wat nu de Javastraat heet. Uit de notulen van B en W blijkt dat dit gebied in die tijd de Duivenkamp werd genoemd. De Duivenkamp, ‘verdrentst’ tot Doevenkamp, dook in 1974 weer op in de naamgeving van de nieuwbouw tussen Javastraat en Rolderstraat.

Huis ‘anno 1870’

In 1844 kwam het echtpaar mr. Jan Oldenbandringh (geb.1818) en Catrina Petronella Johanna Huisinga (geb.1820) in Assen wonen. Oldenbandringh was toen advocaat. In 1846 werd hij benoemd tot burgemeester van Ruinen en in 1865 tot burgemeester van Hooge-veen. Hij overleed reeds op vijftigjarige leeftijd in 1869 en zijn vrouw wilde kennelijk met haar drie kinderen terug naar Assen.

De singels rond 1870
De Oostersingel en Noordersingel waren rond 1870 nog gevuld met water. Aan de kant van de Noorder-singel verrees in 1840 het Paleis van Justitie waarin de Arrondissementsrechtbank en het Kantongerecht waren gevestigd. Daarnaast lag het Huis van be- waring. Hier en daar stonden huizen langs de singels, het gebied erachter was nog onbebouwd terrein. In 1864 werd het laatste deel van de Noordersingelgracht tussen de nummers 3945 en 3946 met daarop het pand ingetekend. Uit het bevolkingsregister blijkt dat mevr. Oldenbandringh op 2 mei 1870 naar Assen is verhuisd. In de muur van het notariskantoor zat lange tijd ‘anno 1870’ in een baksteen gegrift. Deze steen is helaas gesneuveld bij het opnieuw invoegen van de voorgevel in 2004, maar gelukkig was er bijtijds een foto van gemaakt. Helaas heeft nader onderzoek geen bouwtekeningen of een bouwvergunning opgeleverd, zodat bijvoorbeeld niet bekend is wie de architect van dit pand geweest is. Mevr. Oldenbandringh heeft niet lang op de Noordersingel gewoond. In april 1874 verhuisde ze met haar kinderen naar Almelo waar ze in 1876 overleden is.

"Als straatnaam werd in deze advertentie de Noordersingel genoemd, terwijl er in de verkoopadvertentie sprake was van de Oostersingel."

Verhuurd aan freule Henriëtte
Mevr. Oldenbandringh probeerde na haar vertrek het pand in Assen te verhuren. Niet bekend is wie er met-een in 1874 is gaan wonen. Het huis kan zelfs enige jaren leeg hebben gestaan. Het bleef in elk geval tot 1898 in het bezit van de erven Oldenband- ringh. Uit het bevolkingsregister blijkt dat in 1880 jonk-vrouw Henriëtte Jacoba van Andringa de Kempenaer huurder van het pand werd. Zij was op 11 mei 1812 geboren in Lemmer als dochter van jhr. mr. Antoon Anne van Andringa de Kempenaer en jkvr. Anna Ma-ria Catharina Alberda van Ekenstein. Vader Antoon was onder meer lid van Gedeputeerde Staten van Friesland en zat tien jaar in de Tweede Kamer. Henriëtte van Andringa kwam reeds op 1 mei 1869 vanuit Groningen in Assen wonen. Ze heeft eerst op enkele adressen ‘in het Stadsbosch’ gewoond. (Beilerstraat, Van der Feltzpark en Nassaulaan werden aangeduid als ‘Stadsbosch’.) In december 1879 stondIn een advertentie van het college van B en W werd de verhuizing gemeld. Hieruit blijkt dat dit pand voorheen huisnummer 17 had. Als straatnaam werd in deze advertentie de Noordersingel genoemd, terwijl er in de verkoopadvertentie sprake was van de Oostersingel. Opmerkelijk, omdat al in 1884 de straatnamen Noordersingel, Oostersingel en Javastraat officieel werden vastgesteld.

De functie van gemeenteontvanger was een belangrijk ambt. Zijn taak was het innen van de belastingen en de overige gemeentelijke inkomsten, het doen van betalingen en het opmaken van de rekening van inkomsten en uitgaven van de gemeente. Somer bezat meer panden in Assen en was een vermogend man. Dat was niet ongewoon voor een ontvanger. Het verhaal gaat dat gemeenten in Drenthe het liefst een ontvanger benoem- den die zelf over enig vermogen beschikte. De kans was dan kleiner dat de functionaris zich de middelen van de gemeente zou toe-eigenen. Willem Somer overleed op 10 november 1902. Zijn weduwe zette het pand in 1903 te koop.

De eerste drie notarissen
Het pand van de gemeenteontvanger werd gekocht door Kuno Lodewijk Rambonnet. Hij was op 25 december 1861 in Tiel geboren en trouwde in 1889 met Maria Anna Theodora van Everdingen. Rambonnet werd in november 1902 bij Koninklijk Besluit tot notaris in Assen benoemd. Het echtpaar kreeg vijf kinderen voordat het naar Assen verhuisde. Op 3 februari 1903 vestigde het gezin zich in Assen, niet lang daarna kon het pand aan de Noordersingel betrokken worden. Rambonnet overleed na een langdurige ziekte op Conclusie op dit moment in de geschiedenis van het notariskantoor is dat er eind negentiende eeuw wel degelijk een freule op de Noordersingel heeft gewoond, maar dat ze het ‘buitenverblijf’ zeker niet heeft laten bouwen. Bovendien kwam Henriëtte van An- dringa uit een degelijk oud Fries adellijk geslacht en heeft ze naar alle waarschijnlijkheid nooit in Den Haag gewoond.

Nieuwe eigenaar
Op 4 april 1898 werd door de erven Oldenbandringh een ‘groot weldoortimmerd Heerenhuis’ plus het naastgelegen onbebouwde perceel te koop aangeboden. Eigenaar werd gemeenteontvanger Willem Somer die er op 1 september 1898 ging wonen en er zijn kantoor vestigde.

15 augustus 1928 en is op de Zuiderbegraafplaats begraven.
De opvolger van Rambonnet werd Johan Diederik Frederik van Halsema die op 10 augustus 1901 in Nijeveen geboren was als zoon van de gereformeerde predikant. Van Halsema trouwde in 1927 in Mep-pel met Engelina Ariana Klinkert. Het echtpaar vestig-de zich in 1929 aan de Noordersingel in Assen, nadat hij in februari tot notaris in Assen was be- noemd. Zijn vrouw overleed reeds op 25 februari 1931 en werd op de Zuiderbegraafplaats begraven. Niet lang daarna hertrouwde Van Halsema met Bernarda Johanna Klinkert,